ISBN 978-605-81727-0-8

Romatizmal Hastalıklarda Bilgisayarlı Tomografinin Rolü

Yayın Tarihi : 19 Haziran, 2019

Elif Ergun 1

1Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Radyoloji Bölümü, Ankara


Özet Tam Metin PDF

Özet:

Kollajen vasküler hastalıklar olarak da adlandırılan bağ dokusu hastalıkları, dolaşımda otoantikorların varlığıyla karakterize heterojen bir grup oluşturan sistemik inflamatuar bozuklukları içerir. Bilgisayarlı tomografi (BT) yumuşak dokulardaki inflamasyonu, sinovit, tenosinovit ve kemik iliği ödemini göstermede başarılı olmadığı için bu hastalıklarda yeri sınırlıdır. Romatoid artritte BT kemik erozyonlarını göstermede aslında manyetik rezonans görüntüleme (MRG)den daha başarılıdır. Yeni bir teknik olan yüksek rezolüsyonlu periferal kantitatif BT (YR-pKBT), periferal kemiklerin trabeküler ve kortikal mikroyapısının 82 mikrometrelik izotropik rezolüsyonla değerlendirilmesine imkân tanır. Son dekadda kullanıma giren dual enerji, BT’nin kristal artritlerde kristal depozitlerine karşı duyarlılığını belirgin artırmıştır. Gutta biriken MSU kristalleri karakteristik atom numarası ve dansitesi nedeni ile farklı enerji düzeyindeki X-ışınını spesifik bir şekilde atenüe edecektir, bu atenüasyon özelliği dual enerji BT ile kristalin gösterilebilmesini, yumuşak doku, iyot, kalsiyum gibi yapılardan ayırt edilmesini sağlar. Küçük miktarda kristal birikimleri bile dual enerji BT ile görüntülenebilir ve gut tanısı daha erken konulabileceği gibi, hem tofüsleri hem de kemik erozyonlarını doğru bir şekilde monitörize etmek de mümkün hâle gelmiştir. Spondiloartritlerde izlenen kortikal erozyonlar, subkondral/periartiküler skleroz, eklem mesafesinde genişleme ve ankiloz BT’de tespit edilebilir. Ancak erken dönemdeki kemik iliği ödemini BT ile gösterebilmek mümkün değildir ve bu modalitenin akut durumlarda herhangi bir rolü yoktur. BT’de izlenen yapısal bozukluklar nadiren tedavi yaklaşımlarını değiştirir. Vertebradaki inflamasyona sekonder patolojik bir yeniden yapılanma ve yeni kemik oluşumu meydana gelirken kemik rezorpsiyonu ve yapımı arasındaki dengesizlik bir taraftan da osteoporoza yol açar. Ankiloz ve kemik rezorpsiyonu basit travmalarda bile vertebra kırığı riskini artırır. BT spinal kırıkları belirlemede ve yaygınlık düzeyini ortaya koymada en sensitif ve spesifik modalitedir ve ankilozan spondilitli hastalarda endike olduğu belki de tek klinik durumdur. Ankilozan spondilitli hastalarda yeni ortaya çıkan boyun veya bel ağrısı varlığında spinal fraktür akla gelmeli ve mutlaka BT istenmelidir. Romatizmal hastalıklarda akciğer sık hedef olan organlardan biridir ve BT’nin primer rolü, toraks tutulum varlığını ve düzeyini ortaya koymada devreye girer. Havayolları, parankim, pulmoner damarlar, plevra ve perikard olmak üzere birden fazla torasik kompartman etkilenebilir. Sıklıkla farklı bölgelerin kombine tutulumu söz konusudur. Solunum sistemini sık tutan bağ dokusu hastalıkları; romatoid artrit, skleroderma, Sjögren sendromu, polimiyozit/dermatomiyozit, sistemik lupus eritematozus, mikst bağ dokusu hastalıkları ve sınıflanmayan bağ dokusu hastalıklarıdır. Bağ dokusu hastalıklarına bağlı interstisyel akciğer hastalığı en sık sklerodermada izlenirken, en az sistemik lupus eritematozus ile birliktelik gösterir.


Anahtar Kelimeler:

Bilgisayarlı tomografi, Romatizmal hastalık, İnterstisyel akciğer hastalığı